Acné Vulgaris oftewel Acné is de medische term voor jeugdpuistjes. Het is een relatief veel voorkomende huidaandoening die wordt gekenmerkt door puistjes in het gezicht, op het voorhoofd, op de borst, op de schouders en op de bovenrug. Het komt vaak voor bij tieners, maar kan op elke leeftijd voorkomen.
Wat is acné?
Acné is een veel voorkomende huidaandoening waarbij de poriën verstopt raken met haren, talg (een vette substantie), ziektekiemen en dode huidcellen. Het is het resultaat van een proces dat op gang wordt gebracht door hormonale veranderingen in de puberteit. Als gevolg daarvan worden de talgklieren groter en talrijker (zie anatomie van de huid). Deze klieren lopen uit in kleine kanaaltjes, die follikels worden genoemd. Deze follikels kunnen echter na verloop van tijd verstopt raken met overtollig talg en dode huidcellen, wat leidt tot de bekende mee-eters of comedonen. Acné Vulgaris wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van mee-eters (comedonen), rode pukkels (papels) en puistjes (pustels). Als er een hevige ontsteking is, ontstaan onderhuidse ontstekingen die na genezing littekens kunnen achterlaten. Uitknijpen of jeuken van puistjes bevordert ontstekingen.
In deze blog lees je hoe je acné kunt voorkomen.
Wie heeft er last van?
Hoewel vooral tieners en jonge volwassenen die hormonale veranderingen doormaken er last van hebben, worstelen veel mensen met Acné tot ver in hun twintiger, dertiger en oudere jaren. Sommige mensen krijgen voor het eerst Acné als ze volwassen zijn. Tussen de leeftijd van 12 en 24 jaar krijgt ongeveer 85 procent van de tieners en jongvolwassenen Acné. De meerderheid van de vrouwen krijgt Acné tussen de leeftijd van 14 en 18, terwijl de meerderheid van de jongens Acné krijgt tussen de leeftijd van 16 en 19. Meisjes krijgen Acné dus op jongere leeftijd dan jongens. Acné verdwijnt meestal voor de leeftijd van 25 jaar.
Wat zijn de verschijnselen?
Acné wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van puistjes in het gezicht, op de rug, op de borst of op de schouders. Acné onderscheidt zich door de aanwezigheid van mee-eters (comedonen). Op de talgklier vormt zich een witachtige klont. Dit is een ophoping van talg. Later kan dat gebied zwart worden, wat resulteert in een “open” mee-eter. Als de talgklier geïrriteerd raakt, ontstaat er een rood puistje met een gele puskop. Acné kan soms littekens achterlaten. Acné kan gevoelens van onzekerheid en depressie veroorzaken. Dit komt doordat het in het gezicht vaak zichtbaar en het een gevoel van schaamte of ontevredenheid kan veroorzaken. Probeer er met iemand over te praten. Natuurlijk kan je ook met je arts over je ontevredenheid praten.
Wat zijn de vele vormen van acné?
Acné kan zich op verschillende manieren manifesteren. Deze zijn als volgt:
- Mee-eters zijn open bultjes op de huid die zich vullen met dode huid en overtollige olie. De zwarte vlekken lijken vuil dat zich in het bultje heeft opgehoopt, maar ze ontstaan in werkelijkheid door een ongelijkmatige weerkaatsing van het licht op de verstopte follikel.
- Witte mee-eters zijn bultjes die worden afgesloten door olie en dode huid.
- Papules zijn ontstekingsachtige kleine rode of roze puistjes.
- Pustels zijn met etter gevulde puistjes. Ze lijken op mee-eters omringd door rode ringen. Als ze geprutsts of geschraapt worden, kunnen ze littekens achterlaten.
- Pityrosporum folliculitis (schimmelacné): Deze soort ontstaat wanneer een overvloed aan gist in de haarzakjes groeit. Ze kunnen geïrriteerd en ontstoken raken.
- Knobbeltjes: Diep in je huid, stevige puistjes. Ze zijn groot en onaangenaam.
- Cysten zijn puistige puistjes. Ze kunnen littekens veroorzaken.
Al deze vormen van acné kunnen, zoals hierboven vermeld, een negatieve invloed hebben op je gevoel van eigenwaarde. Het is raadzaam om zo snel mogelijk de hulp in te roepen van je arts, zodat hij/zij je kan helpen bij het bepalen van de beste behandelingsoptie(s) voor je.
Hoe behandel je acné?
Hoewel de behandelingsmogelijkheden voor acné de laatste jaren enorm zijn toegenomen, blijft het een aandoening met een chronisch karakter. Acné is niet van de ene op de andere dag verdwenen. Zelfs de lichtere vormen van acné vereisen vaak langdurige aandacht. Het kan niet altijd worden genezen, echter lukt het meestal om ervoor te zorgen dat de acné ‘rustig’ wordt en zo blijft totdat het uiteindelijk vanzelf overgaat.
Acné kan meestal zonder bijwerkingen worden behandeld door een goede huidverzorging te gebruiken en een gezonde levensstijl aan te houden. Bij elke vorm van acné is het van belang de huid goed -maar voorzichtig- te reinigen met een milde zeep en schoon water. Na het wassen probeer dan huid niet droog te wrijven, maar voorzichtig droog te deppen om beschadiging van de puistjes te voorkomen. Na het wassen is de huid gereed voor het aanbrengen van een geneesmiddel.
Hoe eerder je met de behandeling van acné begint, hoe beter. Wees geduldig, want behandeling kost tijd. Acnébehandeling kan in verschillende stadia van het ontstaansproces van acné optreden, zoals een verhoogde talgproductie, verstopte poriën, de aanwezigheid van bacteriën, of de ontsteking die daarvan het gevolg is. Voor ernstige vormen van acné is het echter noodzakelijk om een dermatoloog te bezoeken zodat een exacte diagnose kan gesteld worden samen met een passende vorm van therapie. Je arts kan je verschillende vrij verkrijgbare geneesmiddelen aanbevelen om je probleem te behandelen. Afhankelijk van de ernst van de aandoening, je leeftijd, het type acné dat je hebt en het succes van de vrij verkrijgbare therapieën, kan het zijn dat je een sterkere behandeling nodig hebt.
Behandeling van lichte acné
Lotions en crèmes die benzoylperoxide of retinoïden bevatten, worden op de huid gebruikt om milde vormen van acné te behandelen. Sommige van deze geneesmiddelen kunnen zonder recept bij een apotheek of drogist worden gekocht, terwijl voor andere een recept van een huisarts nodig is. Als gevolg van deze medicijnen gaat de huid schilferen. Hierdoor kan de talg makkelijker naar buiten komen. In het begin kunnen deze middelen de huid irriteren. Soms worden verschillende behandelingen gemengd om de beste resultaten te bereiken.
Behandeling van matig ernstige acné
Als benzoylperoxide of retinoïde niet voldoende verlichting bieden, krijg je een antibioticacrème. Als deze combinatie nog steeds geen effect heeft, krijg je naast de lotion met benzoylperoxide of retinoïden ook antibiotica-pillen. Deze moeten drie tot zes maanden worden ingenomen. Sommige vrouwen met Acné kunnen baat hebben bij de anticonceptiepil.
Behandeling van ernstige acné
Ernstige acné veroorzaakt meer dan alleen een ontsierende en psychologisch verontrustende voorbijgaande huidaandoening: er bestaat een reëel risico op aanzienlijke littekenvorming, die voor het merendeel onomkeerbaar is. Daarom is het meestal gerechtvaardigd om acné met harde therapieën te behandelen. Deze behandelingen worden meestal uitgevoerd onder leiding van een dermatoloog.
Er zijn 3 verschillende niveaus van interventies in de acné behandeling:
- uitwendige behandeling
- inwendige behandelingen met antibiotica en of hormonen
- behandeling met roaccutane
Wanneer moet je een arts raadplegen over je acné?
Raadpleeg je arts zodra je puistjes ontdekt, zodat je met de behandeling kan beginnen voordat er littekens ontstaan.
Meer lezen
- Lees al onze artikels over de huid.
- Een recent goed boek is “De huid: gezondheid, schoonheid en verzorging” van Yael Adler.
- Een wat ouder boek is “Heelhuids” van de Belgische dermatoloog Serge Coopman.